มีตำนานหนึ่งเล่าว่า คำว่า ปัตตานี มาจากคำมลายูคำหนึ่งว่า ปัน ตัยอินี (Pantaiini) ที่แปลว่า หาดนี้ ในตำนานไทรบุรีเล่าถึง พระธิดาเจ้าเมืองไทรบุรี ทรงช้างนำขบวนไปสร้างบ้านเมืองที่ฝั่งทะเลตะวันออก ปรากฏนิมิตมงคลมีกระจงเผือก วิ่งตัดหน้าขบวนพระที่นั่ง พระธิดาเลยถามทหารว่ามันวิ่งหายไปที่ไหนเสียแล้ว ทหารตอบเป็นภาษามลายูว่า ปันตัยอินี (ปันตัย=ชายหาด, อินี=นี้) หมายถึง กระจงเผือกวิ่งหายไปตรงหาดนี้ พระธิดาจึงได้ตัดสินใจสร้างเมืองตามนิมิตนี้ และตั้งชื่อเมืองว่า ปันตัยอินี และต่อมาก็กลายเสียงเป็น ปัตตานี นั่นเอง